- Een nieuwe studie suggereert een verband tussen periodiek vasten en een hoger risico op vroegtijdig overlijden, in plaats van langer leven.
- Sommige deskundigen zijn sceptisch en wijzen op grote beperkingen van het onderzoek, die bijvoorbeeld andere levensstijlvariabelen niet meewoog.
- Het is nog te vroeg om te zeggen of vasten risico’s op de lange termijn met zich meebrengt.
- Lees ook: 5 (onverwachte) manieren die je kunnen helpen met afvallen en waar je sneller aan went
‘Intermittend fasting’ ofwel periodiek vasten is mogelijk toch niet de sleutel tot een lang leven – en kan volgens een omstreden nieuw onderzoek zelfs verband houden met eerder overlijden.
Het beperken van eten tot een bepaalde periode per dag door periodiek te vasten was lange tijd een van de populairste onderwerpen in het onderzoek naar een lang leven. Het wordt aangeprezen als een manier om je ‘biologische leeftijd’ te verlagen en je leven te verlengen.
De auteurs van een nieuw, nog niet gepubliceerd onderzoek rond intermittent fasting keken er dan ook van op toen ze vaststelden dat het juist verband hield met een hoger risico op overlijden aan hart- en vaatziekten, zegt de hoofdonderzoeker tegen Business Insider.
Hoewel er nog niet genoeg gegevens zijn om te concluderen dat periodiek vasten riskant is, suggereren de bevindingen dat we nog veel moeten leren over de vraag of het op de lange termijn goed is voor de gezondheid.
Vasten is een populair anti-verouderingsdieet, maar onderzoek laat gemengde resultaten zien
Intermittent fasting is een populaire aanpak onder mensen die een lang leven nastreven. Zij geloven dat het kan helpen ouderdomsziekten te voorkomen, zodat je je langer jonger voelt. Ze worden ondersteund door onderzoeken waaruit blijkt dat vasten voordelen heeft voor de gezondheid, waaronder een lagere bloeddruk, het helpen beheersen van het gewicht en het in balans houden van de bloedsuikerspiegel.
Sommige diepgravende onderzoeken naar periodiek vasten hebben echter gemengde resultaten opgeleverd: sommige resultaten suggereren dat het niet beter voor je is dan andere diëten, en dat het de bijwerkingen zoals honger niet waard is.
De langetermijneffecten van vasten waren nog niet goed bestudeerd, zegt Victor Wenze Zhong, co-auteur van de meest recente studie en professor aan de Shanghai Jiao Tong University School of Medicine in China.
Nieuwe studie suggereert verband tussen vasten en slechte gezondheid van het hart
Het team van Zhong bestudeerde gegevens van meer dan 20.000 Amerikaanse volwassenen en vergeleek hun zelfgerapporteerde eetgewoonten met hun ziekte- en sterftecijfers over een gemiddelde van acht jaar.
De onderzoekers verwachtten te constateren dat mensen die alleen binnen een tijdsbestek van acht uur aten – dat wil zeggen mensen die het 16:8-dieet volgen – tijdens het onderzoek een lager risico zouden hebben om te overlijden en een betere gezondheid van het hart zouden hebben. Want dat was wat andere onderzoeken hadden geconstateerd.
Wat ze in plaats daarvan ontdekten was dat mensen die zelf meldden dat ze 16 uur per dag vastten, tijdens het onderzoek 91 procent meer kans hadden om te overlijden aan hart- en vaatziekten dan hun leeftijdgenoten die gedurende een langere periode aten of niet vastten.
Het is nog te vroeg om te zeggen of periodiek vasten een hoger risico op overlijden aan hart- en vaatziekten veroorzaakt, aangezien het om een waarnemingsstudie gaat, waarbij een verband slechts wordt gesuggereerd.
Onderzoek naar intermittent fasting omstreden
De bevindingen maken deel uit van voorlopig onderzoek dat deze week zal worden gepresenteerd tijdens de American Heart Association Scientific Sessions in Chicago. Het onderzoek is ook ingediend bij een peer-reviewed tijdschrift, maar nog niet gepubliceerd.
Onafhankelijke deskundigen zijn sceptisch, blijkt uit de samenvatting.
Om te beginnen werden bij het onderzoek de diëten van de deelnemers geanalyseerd op basis van slechts twee dagen aan enquêtes over hun eetgewoonten. "Twee dagen aan dieetgegevens weerspiegelen het normale eetpatroon van een individu helemaal niet - dit is een belangrijke beperking van het onderzoek", zegt Krista Varady, hoogleraar voeding aan de Universiteit van Illinois in Chicago, die uitgebreid onderzoek naar vasten heeft gepubliceerd, tegen Business Insider.
Varady merkte ook op dat het onderzoek geen rekening hield met leefstijlfactoren als lichaamsbeweging, sociaal-economische status, alcohol- en tabaksgebruik en andere variabelen die een groot verschil kunnen maken in het risico op hart- en vaatziekten.
Andere onderzoekers waren nog harder in hun beoordeling van het onderzoek. "Er is zoveel onduidelijk over dit onderzoek. In het bijzonder, waarom zijn deze twee dagen gekozen om de eettijden te meten? Hoe weten ze of voedsel buiten het tijdsbestek van 8 uur is gegeten en gewoon niet in de vragenlijst is opgenomen?", zegt David Spiegelhalter, emeritus hoogleraar statistiek aan de Universiteit van Cambridge, in een verklaring. "Dit had niet vereerd mogen worden met een persbericht."
Te veel vasten kan leiden tot verlies van spiermassa
Sommige experts zijn van mening dat nader onderzoek de moeite waard is.
Meer specifieke gegevens zouden wetenschappers kunnen helpen begrijpen hoe vasten de gezondheid na verloop van tijd kan beïnvloeden, aldus Christopher D. Gardner, een professor aan Stanford en voorzitter van de schrijfcommissie voor de wetenschappelijke verklaring van de American Heart Association uit 2023, die niet bij het onderzoek betrokken was.
"Over het geheel genomen suggereert deze studie dat tijdgebonden eten voordelen op de korte termijn kan hebben, maar nadelige effecten op de lange termijn", aldus Gardner in een persbericht.
Het team van Zhong verklaarde bijvoorbeeld dat mensen die een vastendiëet volgden, doorgaans een lagere spiermassa hadden dan mensen die niet vastten. Het behouden van spiermassa is een cruciale factor bij gezond ouder worden, en te weinig eten of te lang vasten kan het moeilijker maken om spieren op te bouwen of te behouden.
"Verlies van vetvrije massa is in verband gebracht met een hoger risico op sterfte aan hart- en vaatziekten," zei Zhong. "Dit wordt een spannende onderzoeksvraag, maar we weten momenteel nog niet veel."
Als vervolg hierop wil Zhong kijken naar wat mensen eten, en niet alleen wanneer ze eten, omdat de onderzoeksresultaten suggereren dat mensen die vastten doorgaans een lagere voedingskwaliteit hadden dan mensen die niet vastten.
Dieet: er zijn manieren om veilig te vasten
Voorlopig zijn er goede aanwijzingen dat een focus op het eten van de juiste voeding, zoals voldoende eiwitten, vezels en andere voedingsstoffen, een belangrijk hulpmiddel kan zijn bij het leiden van een lang, gezond leven, terwijl we wachten op toekomstig onderzoek naar periodiek vasten met duidelijkere antwoorden.
Het binnenkrijgen van voldoende van deze voedingsstoffen kan van cruciaal belang zijn om mogelijke bijwerkingen te verminderen en het vasten veiliger te maken.
Overigens zijn er bewezen methoden om te eten voor een gezond hart: het mediterrane dieet en het DASH-dieet zijn op bewijs gebaseerde manieren om de bloeddruk te verlagen en het risico op een hartaanval, beroerte en hartziekte te verminderen.